محمد شريعتي‌دهاقان* سخنان اخير رهبران «حماس» در حمايت از مخالفان حكومت سوريه نشان داد كه هم‌پيمانان سوريه بايد مساله حمايت از موضع‌گيري‌هاي سياسي را از حمايت از ساختارهاي سياسي جدا كنند. اين مساله بدين معناست كه موضع‌گيري هم‌پيمانان سوريه اصولا بايد بر اين پايه استوار باشد كه اگر از لحاظ اصول سياسي با كشوري احساس نزديكي مي‌كنند، در عين حال بايد تصميم‌گيري درباره ساختارهاي سياسي را به اراده مردم آن كشور سپرد. جنبش «حماس»، به عنوان يكي از هم‌پيمانان عمده سوريه، هميشه موضع‌گيري‌هايي همگام با حكومت بشار داشته است. نزديكي اين دو به حدي بود كه بخش عمده‌اي از رهبران حماس در سوريه زندگي مي‌كردند. با شكل‌گيري اعتراضات در سوريه، جنبش حماس در برخورد با اين موضوع مردد بود. خالد مشعل از وضعيت جاري سوريه حمايت كرد و روي چندان خوشي به مخالفان نشان نداد. اين مساله فشارهاي فراواني را از سوي مردم فلسطين و بخشي از افكار عمومي جهان عرب و از جمله منتقدان سوري اسد به اين گروه وارد آورد. اين فشارها باعث شد چندي قبل، خالد مشعل در سخناني اعلام كند كه هم نظام و هم مردم سوريه به ما خدمت كرده‌اند. او با اين سخنان در واقع ساختار نظام را از مردم جدا كرد. با توجه به گسترش اعتراض‌ها، «حماس» و «اخوان‌المسلمين» تحت تاثير فشارهاي بين‌المللي و افكار عمومي، طيفي از حاميان خود در جهان عرب و نيز منتقدان سوري اسد سعي كردند موضع‌گيري جدي نسبت به رخدادهاي سوريه اتخاذ كنند. سرانجام اين تصميم، رفتارهايي بود كه در نهايت منجر به موضع‌گيري‌هايي همانند سخنان اخير رهبران «حماس» شد. همچنين نبايد فراموش كرد كه اين موضع‌گيري‌ها به معناي دخالت در امور داخلي اين كشور نيست. رهبران «حماس» نيز هميشه بر اين مساله تاكيد كرده‌اند. تجربه فلسطيني‌ها هم نشان داده كه دخالت در امور داخلي ساير كشورها مشكلات فراواني براي آنها به وجود آورده است و از اين‌گونه موضع‌گيري‌ها گريزان هستند. در هر صورت جنبش «حماس» نيز همگام با بسياري از رهبران عرب از اعتراض‌هاي ضد اسد حمايت كرد و مسلما اين موضع‌گيري مورد حمايت بين‌المللي كشورهاي عربي مانند قطر، عربستان، مصر و... از «حماس» خواهد شد. رويدادهاي سوريه مشابه تمام وقايعي است كه در منطقه رخ داده با اين تفاوت كه به دليل طولاني شدن زمان آن، اين اعتراضات ضدحكومتي ممكن است به ايجاد بحران‌هايي با زمينه‌هاي مذهبي ميان سني‌ها و علوي‌ها ختم شده و مشكلات اساسي در آينده سوريه ايجاد كند. *كارشناس مسايل سوريه
نظرات